Pelargonia jest prawdopodobnie jednym z najpopularniejszych i najbardziej lubianych kwiatów w Polsce. Roślinę tę mogą uprawiać zarówno początkujący, jak i „weterani” ogrodnictwa. Są łatwe w utrzymaniu, ich piękne kwiaty utrzymują się przez całe lato, można je sadzić na rabatach lub w doniczkach, trzymać na balkonach, tarasach lub w pokoju. Oto przegląd głównych aspektów uprawy i pielęgnacji pelargonii.
Pelargonie (Pelargonium) należą do rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae) i pochodzą z Afryki Południowej i Australii. Są to wieloletnie rośliny zielne, półkrzewy lub krzewy o grubych, soczystych łodygach, dłoniasto klapowanych lub dłoniastodzielnych, często ciemno nakrapianych liściach i kwiatach zebranych w grona w kwiatostanach w kształcie baldachu. Kwiaty są białe, żółtawe, różowe, pomarańczowe, czerwone, fioletowe, czasem dwukolorowe lub trójkolorowe. Owocem jest rozłupnia z długim, owłosionym dzióbkiem. Prawie wszystkie pelargonie mają olejki eteryczne i charakterystyczny zapach.
Na całym świecie znanych jest około 280 gatunków pelargonii i opracowano szeroką gamę odmian i hybryd. Z pewnością jest w czym wybierać, ale poniżej opisano niektóre z najpopularniejszych w Polsce pelargonii.
Pelargonia zwisająca
Są to odmiany lub hybrydy pelargonii bluszczolistnej o zwisających pędach i lekko karbowanych liściach. Ze względu na długie, zwisające łodygi, ten rodzaj pelargonii najlepiej uprawiać w wiszących koszach lub doniczkach przy parapetach. Najpopularniejsze odmiany to Fuchsia F1, Purple, Sunflair Josina Hot Pink.
Pelargonie wielkokwiatowe
Pelargonie wielkokwiatowe wyróżniają się dużymi podwójnymi kwiatami z falistymi krawędziami płatków, które nadają kwiatom wygląd podobny nieco do róży. Ten rodzaj pelargonii jest najczęściej uprawiany jako roślina pokojowa. Znane odmiany to Springfield black i Bella Dona Angel.
Pelargonia Calliope®
Jest wynikiem skrzyżowania gatunków zwisających i rabatowych. Jest to wyjątkowa seria pelargonii o dużych kwiatach, silnym i intensywnym wzroście oraz długim i obfitym okresie kwitnienia. Odmiany hodowlane: Calliope® Scarlet Red, Calliope® Coral, Calliope® Pink.
Pelargonie miniaturowe
Są to osobniki pelargonii pasiastych (krzewiastych), które dorastają jedynie do 15-20 cm wysokości. Są bardzo popularne, hoduje się je w pomieszczeniach, na balkonach, w donicach i w kompozycjach z innymi kwiatami. Najbardziej znane odmiany to Blanca i Misty.
Pelargonia tulipanowa
Pelargonia tulipanowa ma przepiękne, przypominające tulipany kwiaty. Są to nowe i dość rzadkie odmiany, ale stopniowo stają się coraz bardziej popularne. Przykładowe odmiany: Red Pandora, Prince Gustav.
Pelargonia pachnąca – geranium
Pelargonia pachnąca, znana też jako geranium lub anginka, ma bardziej wyraziste liście niż kwiaty. Liście są mocno karbowane i mają bardzo silny zapach, same kwiaty są małe i rzadkie. Uprawiane są odmiany Radula, Brilliantine i Orange Fizz.
Hodowla pelargonii
Pelargonie rosną na stanowiskach słonecznych lub półcienistych, gleba powinna być obojętna lub lekko zasadowa, żyzna, przepuszczalna i lżejsza w składzie. W przypadku uprawy w doniczkach należy wybierać doniczki co najmniej 5 cm większe niż sadzonka, z otworem w dnie i wypełnione uniwersalnym podłożem z perlitem. Można je również uprawiać na rabatach i grządkach. Pelargonie nie są również wybredne, jeśli chodzi o kierunek świata – rosną dobrze we wszystkich kierunkach, nawet po stronie północnej.
Pelargonie dobrze rozwijają się w ciepłych temperaturach 21-29°C w ciągu dnia i około 13-18°C w nocy. Nowo posadzone młode rośliny lub pelargonie domowe są wrażliwe na różnice temperatur, więc przed wyniesieniem ich na zewnątrz latem należy je stopniowo hartować. Hartować należy codziennie przez co najmniej dwa tygodnie. Kwiaty wynosi się na zewnątrz i wnosi je z powrotem do pokoju na noc.
Sadzenie i przesadzanie pelargonii
Ważne jest, aby upewnić się, że sadzonki pelargonii są dobrze ukorzenione i mają nienaruszoną bryłę korzeniową. W maju sadzonki pelargonii przystosowane do uprawy na zewnątrz sadzi się w odległości 20 cm od siebie na rabacie lub grządkach, tak aby się nie stykały. Do małych doniczek sadzi się jedną sadzonkę, w długiej doniczce może być ich więcej. Przezimowane pelargonie należy przesadzić do nowych doniczek wiosną, zanim roślina otworzy kwiaty.
Pielęgnacja pelargonii
Aby mieć zdrową, ciągle kwitnącą roślinę, należy stale zrywać zwiędłe liście i kwiaty. Te „śmieci” marnują energię rośliny i psują jej estetyczny wygląd. Istnieją odmiany, które „czyszczą się” same, więc nie wymagają obskubywania.
Pelargonie lubią żyzną glebę i wymagają częstego nawożenia. Płynny nawóz należy stosować co 10-14 dni wiosną i co 1-2 tygodnie latem aż do jesieni. Nawóz do pelargonii powinien być wieloskładnikowy o nieco wyższej zawartości potasu w okresie kwitnienia, ale najlepiej jest stosować specjalistyczny nawóz płynny. Nie zaleca się nawożenia zimą.
Podlewanie pelargonii
Pelargonie mogą tolerować niedobory wody i rosnąć w suchej glebie, ale podczas upałów konieczne jest częste podlewanie, aby uzyskać najlepsze wyniki i zdrowe pelargonie. Pelargonie nie lubią nadmiaru wilgoci i podlewania, dlatego należy unikać nadmiernego podlewania. Aby uniknąć częstego podlewania, ziemię doniczkową można wzbogacić hydrożelem. Podlewać należy tak, aby woda nie dotykała liści, które mogą zacząć gnić od wilgoci. Zimą należy podlewać bardzo oszczędnie. Wiszące pelargonie uprawiane w koszach zaleca się zanurzyć w pojemniku z wodą z całym koszyczkiem i trzymać do momentu, aż wystarczająco nasiąkną (nie będą tworzyć się pęcherzyki powietrza).
Zimowanie pelargonii
Pelargonie nie tolerują mrozu i zimna, a gdy temperatura spadnie poniżej 10°C, liście mogą zacząć żółknąć, wzrost może zostać spowolniony, dlatego należy je przygotować do zimowania przed nadejściem mrozu.
Gdy wegetacja tych kwiatów spowolni, przechodzą one w fazę spoczynku. Przed zimowaniem pierwszym krokiem jest usunięcie suchych liści i kwiatów oraz lekkie przycięcie rośliny. Jeśli pelargonie są uprawiane na zewnątrz na kwietniku, należy je wykopać i przesadzić do doniczek. Doniczki przenosi się do domu i umieszcza w jasnym, chłodnym pomieszczeniu (10-12°C). Idealnym miejscem jest balkon. Od czasu do czasu należy je oszczędnie podlewać.
Rozmnażanie pelargonii
Najprostszym i najpowszechniejszym sposobem rozmnażania pelargonii są sadzonki. Z rośliny matecznej należy odciąć 8-10 centymetrowe gałązki z łodygą i kilkoma liśćmi. Ścięte sadzonki ukorzenia się na kilka sposobów: umieszczając je w pojemniku z wodą, sadząc je w krążkach torfowych lub w doniczce z uniwersalnym podłożem. Po ukorzenieniu, sadzonki sadzi się w stałym miejscu, w gruncie na rabacie lub w doniczce. Rozmnażanie przez sadzonki można przeprowadzać od wiosny do jesieni, ale najodporniejsze sadzonki uzyskuje się w drugiej połowie lata i wczesną jesienią.
Pelargonie można również uprawiać z nasion. Nasiona pelargonii wysiewa się bardzo płytko w szklarenkach zimą i kiełkuje w ciepłym klimacie w temperaturze 20-22°C. Po wzejściu siewek pikuje się je w odstępach 4 cm, a następnie przesadza do doniczek. Ta metoda rozmnażania nie ma zastosowania do hybryd, ponieważ te rośliny nie wyrosną z takich nasion.
Choroby i szkodniki pelargonii
Z powodu słabej cyrkulacji powietrza, nadmiernej wilgotności mogą rozwijać się takie choroby jak szara pleśń i rdza, fytoftoroza , bakteryjna i żółta plamistość.
Mogą również cierpieć z powodu mszyc, mączlików, szklarniowych, larw ćmy, przędziorków i wciornastków.
Źródła:
https://www.vle.lt/straipsnis/pelargonija/
https://www.rhs.org.uk/plants/pelargonium/growing-guide
https://www.gardenia.net/guide/pelargonium-geranium-plant-care-and-growing-guide
https://www.jardineriaon.com
https://lt.standupforcorn.com/442-geraniums-varieties-cultivation-wintering
Zdjęcia poglądowe © Canva.