Ogórki uprawia się niemal w każdym ogródku – to jedno z najpopularniejszych i niemal obowiązkowych warzyw. Ogórki są jednym z najpopularniejszych i najłatwiejszych do połączenia warzyw z jakimkolwiek innym jedzeniem, dodatkowo korzyści płynące z ogórków dla ludzkiego zdrowia są ogromne. Jeśli udało Ci się z powodzeniem zasiać i posadzić ogórki w gruncie lub w szklarni, nie gwarantuje to jeszcze obfitych zbiorów – wymagają one również dalszej pielęgnacji, którą omówimy w dalszej części tego artykułu.
Jak prowadzić ogórki
Ponieważ ogórek jest pnączem, musi być podwiązywany. Pomaga to zaoszczędzić miejsce, ułatwić zbiory i zapobiec rozwojowi niektórych chorób. Krzaki należy zacząć przywiązywać do podpory, gdy wytworzą się 3-4 prawdziwe liście; zwykle następuje to natychmiast po przesadzeniu sadzonek do otwartej gleby. Ogórki uprawia się w gruncie na dwa sposoby: w pionie lub poziomie.
Istnieje kilka sposobów pionowej uprawy ogórków. Na przykład można je uprawiać w workach polietylenowych, w nieszczelnych skrzynkach lub beczkach. Aby prowadzić ogórki pionowo, na końcach grządki wkopuje się 2 mocne, pionowe podpory, a między górnymi punktami rozciąga się drut. Z drutu w dół opuszczane są linki, po których będą mogły się piąć ogórki za pomocą swoich wąsów. Roślinę podwiązujemy tak, aby łodyga nie zaciskała się podczas jej wzrostu.
Podczas wiązania metodą poziomą na końcu i na początku rzędu należy zamontować kolumny o wysokości około 2 metrów. Pomiędzy nimi należy rozciągnąć kilka rzędów drutu lub liny, które muszą być bardzo mocne, ponieważ będą na nich wisieć i rosnąć wąsy ogórka.
Ogórki można prowadzić na rozmaite sposoby. Na przykład można postawić kratki w kształcie litery A – roślina będzie się po nich piąć, a zwisające owoce będzie można wygodnie zbierać. Każda metoda wiązania, która pozwala ogórkom piąć się zamiast leżeć na ziemi, jest dobra.
Przycinanie ogórków
Ogórki mają tendencje do silnego rozgałęziania się. Aby jednak wzmocnić ich system korzeniowy i uzyskać większy i lepszy plon, nie należy unikać przycinania ogórków. Ponadto pozostawienie gęstwiny liści, zwłaszcza jeśli ogórki są uprawiane w szklarni, zwiększa występowanie chorób. Najlepiej pozostawić 2-3 gałęzie od głównej łodygi i je pielęgnować.
Nawożenie ogórków
Aby krzaki były zdrowe, a owoce duże, konieczne jest regularne nawożenie. Ogórki należy nawozić średnio 6-8 razy w sezonie. Pierwsze nawożenie powinno nastąpić po kwitnieniu. Pomiędzy kolejnymi nawożeniami należy zachować 14-dniową przerwę.
Ogórki dobrze reagują na naturalne nawozy, takie jak np. gnojówka z pokrzywy rozcieńczona w stosunku 1:10 z wodą lub 1:25 z ptasimi odchodami. Nawożenie należy przeprowadzać po podlewaniu. Ważne jest, aby nawóz nie dostał się na pędy lub liście. Przy silnym ochłodzeniu nie trzeba nawozić, ponieważ ogórki nie wchłaniają składników odżywczych w niskich temperaturach.
Szkodniki ogórków
Ogórki mogą być dotknięte różnymi chorobami, ponadtwo na krzakach chętnie osiedlają się różne szkodniki. Jeśli ogórki nie są odpowiednio pielęgnowane, mogą cierpieć na takie choroby jak antraknoza, bakterioza, askotychoza, werticilioza, mączniak prawdziwy i rzekomy, czarna nóżka, czarna pleśń, szara zgnilizna, brunatna plamistość i mozaika.
Na ogórkach mogą osiedlać się także szkodniki – mszyce, nicienie żółciowe, zmieniki, wciornastki tytoniowe, przędziorki czy drutowce. Również zwykłe ślimaki mogą powodować wiele szkód w ogórkach.
Nie zaleca się stosowania produktów chemicznych w celu pozbycia się chorób lub szkodników wpływających na plony warzyw, zwłaszcza w okresie formowania i rozwoju owoców. Istnieje wiele wypróbowanych środków domowych, które są stosowane z powodzeniem w leczeniu ogórków.
Choroby ogórków
Hodując ogórki hodowcy często borykają się z problemami żółknięcia liści, więdnięcia lub gnicia owoców. Są to objawy chorób ogórków, zignorowanie tych objawów grozi całkowitą utratą plonów. Leczenie ogórków domowymi sposobami jest skuteczną i bezpieczną metodą leczenia. Nie należy zapominać, że roślinie można pomóc tylko wtedy, gdy diagnoza jest prawidłowa.
Mączniak prawdziwy ogórka
Białe naloty na liściach ogórka wskazują na chorobę grzybiczą zwaną mączniakiem prawdziwym. Choroba atakuje zarówno liście, jak i owoce. Choroba wywoływana jest przez grzyby żyjące na roślinach – warzywach, zbożach, drzewach owocowych, krzakach jagodowych, innych roślinach ogrodowych, a nawet na roślinach domowych. Prawie wszystkie rośliny na działce są zatem zagrożone. Choroba atakuje głównie liście i młode pędy, ale może również wpływać na owoce. Roślina może obumrzeć w krótkim czasie.
Idealne warunki do rozwoju tej choroby to nagłe zmiany pogody, kiedy upał i susza przeplatają się z chłodem i wilgocią. Nadmiar nawozów azotowych może również przyczynić się do infekcji poprzez osłabienie odporności roślin.
Mączniak prawdziwy najpierw pojawia się na liściach i młodych łodygach w postaci białego nalotu, a gdy zarodniki dojrzewają, tworzą się ciemnobrązowe plamy. Choroba rozprzestrzenia się od dołu do góry: najpierw atakując części rośliny znajdujące się blisko ziemi, stopniowo przesuwając się w górę. Porażone liście stają się czarne, zwijają się i obumierają, łodygi stają się krzywe i więdną. Owoce porażone mączniakiem prawdziwym gniją lub pękają i opadają. Choroba atakuje więc zarówno rośliny, jak i plony.
Niekorzystnymi warunkami dla mączniaka prawdziwego są gorąca i sucha pogoda.
Mączniak rzekomy ogórka
Ta choroba grzybicza znana jest także jako peronosporoza. Wywoływana jest przez grzyby z rodziny Peronosporaceae, od których pochodzi nazwa choroby: peronosporoza. Występuje przy stałej wilgotności, niskich temperaturach nocnych i wysokich temperaturach dziennych.
Jeśli liście ogórka pokryte są małymi jasnożółtymi plamkami, oznacza to, że są porażone peronosporozą. Liście stopniowo zmieniają kolor i ostatecznie więdną. W początkowej fazie choroby, gdy pojawiają się pierwsze chore liście, należy je usunąć i, jeśli to możliwe, spalić. Na tym etapie możliwe jest jeszcze opryskiwanie roślin biopreparatami. Jeśli liczba porażonych liści jest już duża (np. kilkanaście), jest już niestety za późno na leczenie biopreparatami.
Kladosporioza ogórka
Kladosporioza to choroba grzybicza, która może zniszczyć całe uprawy. Znana jest także jako parch ogórka. Kladosporoza atakuje całą nadziemną część rośliny, choroba zaczyna się od pojedynczych, małych, jasnoszarych plamek, które szybko zmieniają kolor na oliwkowy i są otoczone jasną obwódką. W wyschniętym miejscu po drugiej stronie liścia pojawiają się pajęczyny. Porażenie na łodydze jest widoczne w postaci podłużnych plam na łodydze i oliwkowego nalotu na owocach.
Chore owoce charakteryzują się zagłębieniami i oleistością. W miarę postępu choroby miąższ owoców zaczyna gnić. Choroba najpierw atakuje dolne owoce, a następnie stopniowo rozprzestrzenia się na górne. Oprócz ogórków, kladosporioza może również występować na papryce i pomidorach, ziemniakach, marchwi i jagodach.
Według ogrodników ogórki i papryka zakażone kladosporiozą powinny być leczone na wczesnym etapie, Środki domowe przeciwko infekcjom grzybiczym nie są zbyt skuteczne, dlatego często stosuje się je tylko jako profilaktykę. Można dodać 3-4 krople jodu do 1000 ml mleka i zalać 10 litrami wrzącej wody. Po ostygnięciu roztworu można zwalczać kladosporiozę, opryskując spód liści rośliny. Zabieg należy powtórzyć po 10 dniach.
Fuzaryjne więdnięcie ogórka
Choroba ta jest bardzo podstępna. Oznaki infekcji nie są widoczne na początku, można je dostrzec, gdy korzenie i tkanki ogórka są już zainfekowane. Na zewnątrz krzaki wyglądają zdrowo, mimo że infekcja już dawno wystąpiła. Niepokój powinno wzbudzić, jeśli którakolwiek z roślin zacznie pozostawać w tyle za innymi roślinami tego samego gatunku. Może to być oznaką porażenia fuzariozą.
W przypadku porażonych tą chorobą ogórków często widzi się zwiędłe liście – więdną w środku dnia, a później mogą się zregenerować.
Fuzaryjne więdnięcie ogórka jest wysoce zaraźliwe i najlepiej jest usunąć zainfekowaną roślinę. Należy wykopać cały krzak wraz z grudą ziemi i wyrzucić jak najdalej od szklarni lub ogrodu.
Do leczenia można przygotować roztwór mleka, jodu i mydła ogrodniczego. Należy wymieszać 30 kropli jodu i 50 g startego mydła ogrodniczego w szklance mleka. Tak przygotowanym roztworem spryskać łodygi chorych ogórków.
Do leczenia można również stosować biopreparaty. Sa one dostępne w sklepach ogrodniczych i z artykułami ogrodniczymi. Środki te są stosowane w celu zapobiegania, leczenia lub kontrolowania choroby w jej wczesnych stadiach. Jeśli krzak jest silnie zainfekowany, jest mało prawdopodobne, aby pomogły, ale mogą być przydatne we wczesnych stadiach. Powinny być stosowane ściśle według instrukcji użycia. Produkty biologiczne mają tę przewagę nad produktami chemicznymi, że są nieszkodliwe dla ludzi i roślin.
Szara pleśń ogórka
Choroba rozwija się głównie w sprzyjających warunkach szklarniowych. Grzyb osiedla się na kwiatach, liściach, łodygach i owocach. Zgnilizna rozwija się zwykle na osłabionych roślinach. Zaczyna się od dolnych, zwiędłych liści i przechodzi na łodygę, na pędach pojawiają się suche, brązowawe plamy. Z czasem cała powierzchnia rośliny staje się wiotka i pokryta puszystym, pylącym nalotem, który jest źródłem nowych zarodników. Szara pleśń zaczyna się aktywnie rozwijać na owocach.
W przypadku wykrycia oznak szarej pleśni należy zaprzestać nawożenia i podlewania ogórków, skontrolować wszystkie rośliny w szklarni i odciąć zainfekowane owoce lub liście. Silnie porażone rośliny najlepiej wyrwać z korzeniami i spalić. Rozprzestrzenianie się choroby można spowolnić, zmniejszając wilgotność w szklarni do 80% i zwiększając temperaturę powyżej +25°C.
Do zwalczania szarej pleśni można wykorzystać środki z nabiałem: 1 litr mleka i 30 kropli jodyny na 10 litrów wody lub 5 litrów serwatki na 5 litrów wody.
Najwygodniej jest opryskiwać ogórki rano i wieczorem, gdy na roślinach nie ma rosy. Środek należy stosować 4-5 razy w tygodniu. Najpierw należy spryskać glebę wokół ogórków, a następnie same rośliny od dołu do góry.
Zgnilizna twardzikowa ogórka
Objawy białej zgnilizny są najbardziej widoczne na łodygach i owocach ogórka. Gnijąca część rośliny mięknie, staje się wodnista i pokrywa się białą, watowatą grzybnią. Grzybnia tworzy ciemne sklerocja, które pozostają w szczątkach roślin do 2-3 lat. Ogórki mogą również cierpieć na ukrytą formę zgnilizny. W tym przypadku na zewnątrz ogórka nie ma nalotu grzybni, a chora roślina więdnie i usycha.
Po zauważeniu początków choroby porażone części łodygi należy ostrożnie przyciąć do zdrowych tkanek, a na uszkodzone miejsca nanieść wapno zmieszane z węglem drzewnym. Jeśli choroba się rozprzestrzeniła, konieczne jest usunięcie wszystkich zaatakowanych części rośliny lub nawet całej rośliny. Chore rośliny warto podlewać roztworem sporządzonym z 10 l wody, 10 g mocznika, 1 g siarczanu cynku i 1 g siarczanu miedzi.
Zgnilizna korzeni ogórka
Zgnilizna korzeni ogórka jest również chorobą grzybiczą, mogą ją wywoływać różne grzyby. Żyją one w glebie, resztkach roślinnych, liściach i mogą być wprowadzane przez narzędzia ogrodnicze.
Już z samej nazwy wynika, że zgnilizna korzeni uszkadza i niszczy korzenie. W rezultacie roślina może obumrzeć. Choroba ciężko rozpoznać , gdy tylko się pojawi. Niedoświadczony hodowca może zauważyć zmniejszenie masy rośliny albo podwiędniete liście. Zgnilizna korzeni występuje najczęściej w szklarniach, gdzie panują sprzyjające warunki dla chorób grzybowych. Patogeny żyjące w glebie infekują rośliny poprzez mikrouszkodzenia, które mogły zostać spowodowane przez przesadzanie, spulchnianie lub nieostrożne obchodzenie się z roślinami.
Ogórki uprawiane w szklarniach i w gruncie są pielęgnowane w przybliżeniu w ten sam sposób. Należy zauważyć, że chorobę można kontrolować tylko we wczesnych stadiach, później nie jest to już możliwe. Porażone krzaki należy po prostu wykopać w tym samym czasie wraz z bryłą korzeniową pokrytą ziemią, a miejsce, w którym rosły potraktować roztworem nadmanganianu potasu. Pozostawione zdrowe krzaki należy oszczędniej podlewać, a w szklarniach również zmniejszyć wilgotność do 75%.
Mozaika ogórka
Mozaika jest chorobą wywoływaną przez wirusa. Ma on mikroskopijne rozmiary, więc może przejść przez dowolne filtry bakteryjne. Wirus może utrzymywać się na danym obszarze przez długi czas i uaktywnić się, gdy pojawią się sprzyjające czynniki środowiskowe.
Jednym z objawów choroby jest obecność wektora, którym zwykle są mszyce. Są one główną przyczyną rozprzestrzeniania się mozaiki w szklarniach i na otwartym terenie.
Oprócz mszyc i innych owadów, wirus może być przenoszony przez:
- zainfekowane nasiona ogórka;
- brudny narzędzia ogrodnicze;
- chwasty;
- resztki roślinne z poprzednich zbiorów;
- wiatr;
- zanieczyszczoną glebę.
Sadzonek ogórka nie można wyleczyć z tej choroby. Biopreparaty i środki ludowe mogą jedynie powstrzymać chorobę, dlatego tak ważne jest jej wczesne zdiagnozowanie i podjęcie odpowiednich działań w odpowiednim czasie. Zaleca się odcięcie i spalenie porażonych liści i pędów przy pierwszych oznakach choroby. Narzędzia i rękawice używane podczas tego procesu powinny być dokładnie zdezynfekowane.
Dlaczego ogórki chorują
Uprawa ogórków nie jest łatwa. Roślina wymaga opieki, do opisanych powyżej chorób może prowadzić niewłaściwa pielęgnacja:
- niezrównoważone podlewanie (brak lub nadmiar wilgoci);
- zbyt duża ilość nawozu azotowego;
- niewłaściwy płodozmian;
- niedobór magnezu i potasu;
- podlewanie od góry, na liście;
- podlewanie zimną wodą;
- zarażona gleba lub narzędzia;
- nieprzycinane pędy, bardzo gęste liście.
Domowe sposoby stosowane w leczeniu ogórków
Domowe środki mają wiele zalet w porównaniu z preparatami chemicznymi:
- są przyjazne dla środowiska;
- dostępne dla każdego;
- tanie;
- łatwe do przygotowania.
Mają jednak także i wady:
- konieczność stosowania przez cały sezon;
- stosunkowo długi czas przygotowania wyciągów.
Ogórki są dość podatne na choroby grzybowe, wirusowe i bakteryjne. Leczenie domowymi środkami zależy od rodzaju uszkodzenia.
Roztwór na bazie jodu – do zwalczania chorób grzybiczych
Jodynę można przeważnie znaleźć w każdym domu. Może być również stosowana w ogrodzie do zwalczania i zapobiegania chorobom grzybiczym i wirusowym warzyw. Jak wiadomo, jod ma działanie antyseptyczne i przeciwzapalne. Rośliny poddaje się mieszance z jodem na bazie mleka, serwatki lub wody.
Mieszanka z mleka lub serwatki: 1 litr mleka lub serwatki, 8 litrów wody, 10 kropli jodu. Liście i wierzchołki roślin smaruje się co dwa tygodnie, zaczynając gdy tylko pojawi się drugi liść. Zabieg przeprowadza się przez cały sezon wegetacyjny ogórka.
Aby zapobiec gniciu, krzewy ogórka należy opryskać roztworem jodu: 10 miligramów na wiadro wody. Roztwór ten nakłada się na dolne łodygi ogórków, około 10 cm od ziemi.
Popiół – do odkwaszania gleby
Popiół drzewny jest szczególnie przydatny na glebach kwaśnych. Stosuje się go do odkwaszania gleby. Popiół, który jest nasycony potasem, magnezem i wapniem, nie tylko leczy i odżywia rośliny, ale także wzmacnia ich układ odpornościowy. Popiół jest dodawany do gleby poprzez wmieszanie 500 g popiołu drzewnego na 1 m2 powierzchni.
W uprawie ogórków popiół jest wykorzystywany do zwalczania mączniaka prawdziwego i mszyc.
- Jeśli ogórki zostaną zaatakowane przez mszyce, liście posypuje się suchym popiołem.
- Do zapobiegania mączniakowi stosuje się roztwór na bazie wody: 1 szklanka popiołu, 8 litrów wody. Należy wykonać oprysk liści i łodyg oraz podlać ziemię wokół roślin. Zabieg należy przeprowadzać co dwa tygodnie.
Roztwór czosnkowy – do leczenia chorób grzybiczych i wirusowych ogórków
Czosnek, znany jest ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych i przeciwwirusowych, stosowany jest od dawna w medycynie ludowej. Używa się go także w rolnictwie do leczenia roślin z chorób grzybiczych i wirusowych.
Przygotowanie wyciągu z czosnku: 100 g zmiażdżonego czosnku zalać 1 litrem wody i odstawić na tydzień. Następnie rozcieńczyć wyciąg w 8 litrach wody. Takim wyciągiem spryskuje się profilaktycznie ogórki ze wszystkich stron 3-4 razy w sezonie.
Przepisy z serwatką na choroby ogórków
Bogata w kasy mlekowe serwatka jest wykorzystywana do przygotowywania mieszanek i leczenia ogórków przed chorobami grzybiczymi. Serwatkę rozcieńcza się wodą w następującym stosunku: 1 litr serwatkii na 8 litrów wody. Ogórki spryskuje się takim roztworem co tydzień.
Aby uzyskać jeszcze lepszy efekt, do mieszaniny serwatki i wody należy dodać 10 kropli zieleni brylantowej i 1 łyżkę mydła w płynie. Trzy razy w sezonie warto wzbogacić ten roztwór wodą utlenioną: 1 łyżka stołowa na 1 litr roztworu.
Zieleń brylantowa na choroby ogórków
Zieleń brylantowa lub jodyna zmieszana w proporcji 1:2 z wodą to dość skuteczna ludowa metoda zwiększania odporności ogórków na różne choroby. Nakłada się ją na dolne łodygi ogórków około 10 cm od ziemi. Jeśli zabieg ten zostanie przeprowadzony na czas, krzewy z pewnością nie będą musiały być spryskiwane fungicydami.
Roztwór, który nie tylko pomoże obronić się przed chorobami, ale także odżywi rośliny: 1 litr wody, 5 kropli zieleni brylantowej.
Roztwór sody i jodu na ogórki
Soda z jodem skutecznie zabija mszyce. Jeśli liście ogórka stały się bledsze, prawdopodobnie mszyce zamieszkały na spodniej stronie liści. Liście można opryskać roztworem sody oczyszczonej z jodem: 1 litr wody, 1 łyżka sody, 5 kropli jodyny. Leczenie tym roztworem powinno być przeprowadzane tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Nie stosuje się go profilaktycznie.
Na zakończenie
Leczenie ogórków środkami ludowymi, takimi jak jod, serwatka, popiół, zapewni przyjazny dla środowiska i bezpieczny produkt. Stałe monitorowanie roślin i uprawa zgodnie z podanymi zaleceniami pomoże uzyskać wspaniałe zbiory ogórków.
Zdjęcia poglądowe © Canva.