Na pewno zdarzyło Ci się widzieć przezabawną reklamę telewizyjną Bilobil – leku na poprawę pamięci. Dla wielu widzów było to jedno z pierwszych spotkań z miłorzębem i jego właściwościami poprawiającymi pamięć. Do dziś wielu osobom miłorząb kojarzy się z długowiecznością i zdrowiem. Ale nie wszyscy wiedzą, że to spektakularne drzewo z Chin rośnie także w Polsce.
Drzewo, którym zachwycał się sam Darwin
Miłorząb dwuklapowy (łac. Ginko biloba) to niezwykle tajemnicza roślina. Po pierwsze, nie należy ani do drzew iglastych, ani do roślin okrytonasiennych. Jest jedynym żyjącym przedstawicielem klasy miłorzębów – na Ziemi nie ma innych biologicznie podobnych do niego roślin. Jest to również najstarsze drzewo na świecie, którego ślady istnienia sięgają 180-200 milionów lat wstecz. Potwierdzają to również kości dinozaurów wystawione w Muzeum we Frankfurcie, obok których znajduje się odcisk miłorzębu.
Inną interesującą cechą miłorzębu jest jego niesamowita odporność. Badania pokazują, że miłorząb może wytrzymać mrozy przekraczające -30 oC i nie jest atakowany przez szkodniki ani choroby. Cztery drzewa miłorzębu z powodzeniem przetrwały bombardowanie atomowe Hiroszimy i Nagasaki i pozostały niezmutowane i niezmienione aż do dziś. Słynny przyrodnik Karol Darwin nazwał to drzewo „żywą skamieliną“.
Jak wygląda miłorząb?
Miłorząb z pewnością zobaczysz już z daleka – ten olbrzym dorasta do wysokości 30-40 metrów, a jego gałęzie rozpościerają się do kilku metrów średnicy. W Korei odnotowano drzewo miłorzębu dorastające do 64 metrów wysokości z pniem o średnicy 4,5 metra. Imponujące, prawda? Równie imponujący jest średni wiek miłorzębu – te fenomenalne drzewa żyją około 1000 lat, a bywa, że dożywają 2500 lat.
Miłorzęby dwuklapowe są drzewami dwupiennymi. Oznacza to, że w naturze występują drzewa męskie i żeńskie, które różnią się nieco wyglądem. Drzewa męskie są wyższe, ale mają nieco węższą, strzelistą koronę o szerokości 5-6 metrów. Żeńskie drzewa miłorzębu są mniejsze, ale mają kształt parasola. To właśnie one charakteryzują się dobrze znanym, wachlarzowatym kształtem liści. Czy zdarzyło Ci się słyszeć o zapaśnikach sumo, gejszach i samurajach z fryzurami naśladującymi kształt liścia miłorzębu?
Możliwość rozmnażania przez nasiona
Mniej więcej w październiku drzewa miłorzębu wytwarzają 2-3-centymetrowe, żółtawe owoce przypominające śliwki. Wewnętrzna część nasion jest jadalna i wykorzystywana w tradycyjnej kuchni niektórych krajów azjatyckich. Należy jednak zachować ostrożność, w miarę wzrostu nie tylko zaczynają wydzielać nieprzyjemny zapach, ale mogą być również trujące ze względu na nagromadzony cyjanek.
Nigdy nie widziałeś miłorzębu na żywo? Najstarszy polski miłorząb rośnie w ogrodzie pałacowym w Łańcucie. Drzewa te spotkasz także w parkach i ogrodach botanicznych. Najlepiej miłorzęby oglądać jesienią – wtedy liście drzewa zmieniają kolor na jasno-cytrynowy i wyglądają szczególnie uroczo. W odpowiedniej porze roku możesz również zebrać nasiona miłorzębu i spróbować szczęścia, sadząc je na własnym podwórku.
Miłorząb dwuklapowy w litewskim dworze Szweksznie (lit. Švėkšna)
Kogo powinna zainteresować hodowla miłorzębu?
Niewątpliwie uprawa miłorzębu jest najbardziej odpowiednia dla tych, którzy mają dużo terenu, takie jak gospodarstwa wiejskie lub domy z dużymi ogrodami. Drzewo to będzie wspaniała ozdobą Twojego ogrodu, jednak nie należy zapominać, że miłorząb rośnie bardzo powoli. Pierwsze kwiaty pojawiają się dopiero po 20-30 latach, można więc powiedzieć, że miłorzębu nie sadzi się dla siebie, ale jako prezent lub pamiątkę dla przyszłych pokoleń.
Kolejnym świetnym powodem do uprawy miłorzębu są właściwości lecznicze jego liści. Nie musisz przyjmować Bilobilu, aby uzyskać efekt, wystarczy herbata z liści miłorzębu, która ma znacznie więcej właściwości niż tylko działanie poprawiające pamięć:
- Poprawia układ krążenia.
- Chroni komórki przed działaniem wolnych rodników.
- Pomaga usunąć toksyczne związki z organizmu.
- Zmniejsza lepkość krwi.
- Wzmacnia układ nerwowy.
- Naukowcy badają liście miłorzębu pod kątem ich właściwości zapobiegających chorobie Alzheimera i demencji.
Jak zasadzić miłorząb?
Drzewa te lubią słoneczne, ale dobrze osłonięte miejsca. Należy jednak pamiętać, że nie lubią ciężkich i wilgotnych gleb. Znalazłeś wapienne i bogate w próchnicę stanowisko? W takim razie możesz zabrać się do pracy.
Wskazówki od doświadczonych ogrodników:
- Podczas sadzenia zaleca się dodanie do podłoża ziemi leśnej i kompostowej.
- W pierwszym roku należy zapewnić roślinie cień.
- Młode drzewo należy obficie podlewać, ale oszczędnie nawozić.
- Regularnie spulchniaj otaczającą glebę i ściółkuj przed zimą.
- Po pierwszym zimowaniu należy wymienić wierzchnią warstwę gleby na bardziej żyzną.
Zdjęcia poglądowe © Canva, chyba że podano inaczej.