Chyba każdy zgodzi się, że reputacja kaliny nie wynika ze słodyczy jej jagód – mało kto chciałby jeść te owoce prosto z krzaka. Kalina jest silnie zakorzeniona w wierzeniach i kulturze polskiej. Nasze babcie zapewniłyby nas, że to ze względu na korzyści zdrowotne kaliny, a współcześni naukowcy, którzy dokładnie zbadali korzystne właściwości tej rośliny, zgodziliby się z nimi. Również ogrodnicy nie szczędzą komplementów pod adresem kaliny, podkreślając jej walory ozdobne. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, dlaczego kalina koralowa jest rośliną wartą Twojej uwagi.
Kalina koralowa: rozpowszechnienie i cechy
Kalina koralowa (Viburnum opulus) jest jedynym rodzimym gatunkiem z rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae), który rośnie w Polsce. Można ją rozpoznać po białym kwiatostanie w kształcie parasola w maju-czerwcu i dojrzałych gronach krwistoczerwonych jagód jesienią. Co ciekawe, jesienią jej liście również przebarwiają się na różowo, więc nie da się jej pomylić z żadnym innym krzewem. Wiosną i latem górna część liścia jest ciemnozielona, a dolna nieco jaśniejsza. Liście są z trzema lub pięcioma klapami.
Sam krzew dorasta do 4 metrów wysokości i owocuje obficie przez około 50 lat. Kalina koralowa jest bardzo płodną rośliną, dającą do 25 kg jagód na krzew w sezonie! Nie smakują one jednak najlepiej, gdyż są dość gorzkie. Jednak jagody kaliny są bogate w przydatne substancje, które mogą być wykorzystywane do celów leczniczych. Nie mniej jest przydatna kora kaliny, ale nie powinna być przyjmowana samowolnie. Kora zawiera niezwykle wysokie poziomy związków aktywnych, które łatwo przedawkować. Jest wykorzystywana jako surowiec do różnych preparatów leczniczych.
Kalina kanadyjska
Kalina kanadyjska (łac. Viburnum lentago) rzadko jest uprawiana w Polsce. Jak sama nazwa wskazuje, roślina ta występuje naturalnie najczęściej w Kanadzie. Odizolowane populacje można również znaleźć w niektórych stanach USA: Kolorado, Wyoming, Północnej i Południowej Dakocie, Kentucky i Południowej Wirginii.
Gatunek ten różni się nieco od kaliny koralowej. Kalina kanadyjska dorasta do 10 metrów wysokości, zwykle jako krzew, a czasem jako małe drzewo. Jego kwiaty są również białe, ale nieco większe, tworzą grona o długości 7-12 cm. Liście są błyszczące, ze spiczastymi końcami. Dojrzałe jagody są znacznie ciemniejsze, niebieskawo-czarne. Także i one są jadalne i wykorzystywane do celów leczniczych, szczególnie w tradycji rdzennej medycyny ludowej Ameryki Północnej.
Kalina hordowina
Kalina hordowina (łac. Viburnum lantana), wyhodowana w Niemczech w 1921 roku, jest w Polsce rzadka. Gatunek ten wyróżnia się żółtawozielonym kolorem liści. Krzew osiąga wysokość do 3, rzadko do 5 metrów. Kalina hordowina produkuje okrągłe jagody, które stopniowo ciemnieją od żółtego po czerwonobrązowy kolor. Jagody tego krzewu nie są jadalne, pełnią więc funkcję ozdobną i stanowią pożywienie dla ptaków aż do zimowych mrozów.
Kalina – niewymagająca roślina
Krzewy kaliny rosną tam, gdzie trudno byłoby posadzić inną roślinę owocową. Idealne są zarówno miejsca stale podmokłe, jak i gleby słabo przepuszczające wodę. Rośliny szybko owocują i szybko rosną, a dorosły krzew może wyprodukować 20-25 kilogramów owoców, a niektóre odmiany nawet więcej. Kalina jest dość odporna na choroby. Ma za to wiernych „fanów” wśród szkodników: jest przysmakiem dla szarynki kalinówki, szrotówka i mszycy kalinowej. Jej kwiaty z kolei uszkadzają galasówki. Aby uniknąć niechcianych gości, wykonaj oprysk środkiem owadobójczym przed kwitnieniem i ponownie podczas kwitnienia oprysk przeciwko galasówkom.
Korzystne właściwości jagód kaliny
Wspomnieliśmy już, że kalina obficie owocuje. Pojawia się więc pytanie – co z nimi zrobić, jeśli nie można cieszyć się ich smakiem? Na pewno warto wykorzystać ich właściwości lecznicze! Kalina jest stosowana przy przeziębieniach, dolegliwościach trawiennych i jelitowych, bakteryjnych dolegliwościach układu oddechowego, usuwaniu nagromadzonych płynów z organizmu i wielu innych problemach zdrowotnych. Należy pamiętać, że jagody zawierają wysoki poziom witaminy C, więc aby ją zachować, należy unikać przetwarzania w wysokich temperaturach. Rozetrzyj jagody kaliny z miodem, wyciśnij sok, susz i zamrażaj. Możesz też spróbować zrobić domową nalewkę z kaliny, na którą przepis z pewnością znajdziesz w zapiskach swojej babci
Kalina koralowa ozdobi Twoje otoczenie
Kalina będzie ozdobą Twojego ogrodu dłużej niż jakakolwiek inna roślina. Wiosną, gdy tylko rozwiną się liście i pojawią się pachnące białe kwiaty, które na przełomie maja i czerwca przyciągają pszczoły. Wkrótce grona jagód i liście kaliny zaczynają dojrzewać, a jesienią przebarwiają się na czerwono. Po ich opadnięciu jagody jeszcze długo pozostają na gałęziach, kusząc bogatki, gile i inne zimujące ptaki. Nawiasem mówiąc, przemarznięte jagody tracą część swojej goryczy, więc sam możesz się nimi cieszyć po pierwszych przymrozkach. Dbanie o kalinę nie będzie ciężarem, ale przyjemnością przez cały rok – nawet w najgłębszych miesiącach zimowych można cieszyć się mrożonymi jagodami i wspominać lato.
Zdjęcia poglądowe © Canva.