Czy w Twoim ogrodzie pojawiły się żaby? Nie wiesz, co robić – czy cieszyć się z ich sąsiedztwa, czy wręcz przeciwnie, walczyć z nimi? Dowiedz się, co warto wiedzieć o tych małych stworzeniach, ich stylu życia i co przyciąga je do ludzkich siedzib.
Żaby (Ranidae) należą do rodziny płazów. Żyją na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Arktyki, Antarktydy i południowej części Ameryki Południowej. Długość ciała różnych żab waha się od 1 do 40 cm. Skóra żaby jest gładka lub chropowata. Ciało jest spłaszczone, a duża głowa przechodzi w tułów. Żaba ma dwoje dużych oczu przykrytych powiekami, a źrenice są poziome. Zęby żaby znajdują się w górnej szczęce. Samce mają pęcherze głosowe (rezonatory) znajdujące się po bokach głowy, które nadymają się podczas rechotania. Większość żab żyje w wodzie lub w jej pobliżu, ale niektóre potrafią wspinać się na drzewa lub zakopywać się w ziemi podczas suszy. Mogą oddychać zarówno powietrzem atmosferycznym, jak i po wodą.
Na świecie istnieje około 500 gatunków żab, z których w Polsce występuje sześć: żaba wodna, żaba jeziorkowa, żaba śmieszka, żaba trawna, żaba moczarowa i żaba zwinka (dalmatyńska).
Żaba śmieszka
Żaba śmieszka (Rana ridibunda) jest największą z żab zielonych, dorastającą do 7-13 cm długości. Jej szary lub brązowozielony grzbiet pokryty jest ciemnozielonymi, prążkowanymi plamami. Czasami grzbiet przecina wzdłuż wąski jasny pasek. Brzuch żaby śmieszki jest żółtawy lub szarobiały z ciemnymi plamami. Rezonatory samców są szare. Żaba ta żyje w jeziorach, rzekach, stawach i zbiornikach wodnych w kamieniołomach i większość czasu spędza w wodzie. Jest aktywna, silna, drapieżna i żyje w małych grupach. W Polsce występuje na terenach nizinnych, ale jest rzadka.
Żaba trawna
Żaba trawna (Rana temporaria) jest najbardziej rozpowszechnionym i najliczniejszym gatunkiem żaby. Dorasta do 7-9cm długości. Jej ciało jest żółtawe lub brązowe, z ciemnymi plamami o różnej wielkości i kształcie. Po bokach głowy, za oczami ma ciemne plamy. Podczas sezonu godowego podgardle samca przybiera barwę niebieskawą, a grzbiet ciemny. Żaba ta jest pospolita, ale znajduje się pod częściową ochroną prawną. Można ją znaleźć w parkach, ogrodach, sadach, na bagnach, łąkach, brzegach jezior i rzek, w lasach liściastych i mieszanych oraz w zaroślach. Żaba trawna jest aktywna o zmierzchu, w nocy i w deszczowe dni.
Żaba wodna
Żaba wodna (Rana esculenta lub Pelophylax esculentus) osiąga 5-9 cm długości i ma jasnozieloną górną część ciała z czarnymi lub brązowymi plamami. Na grzbiecie ma trzy podłużne żółtawe paski. Górna część ud tej żaby jest żółtawa, również z czarnymi plamami. Pęcherze głosowe (rezonatory) samca są białe. Żyje w pobliżu zarastających zbiorników wodnych i spędza większość swojego życia w wodzie. Jest aktywna zarówno w dzień, jak i w nocy.
Żaba jeziorkowa
Żaba jeziorkowa (Rana lessonae) to kolejna żaba zielona. Podobnie jak żaby wodna i śmieszka, żaba jeziorkowa spędza większość czasu w wodzie. Z wyglądu również przypomina te dwa gatunki, ale jest mniejsza i ma bardziej żółte oczy. Żaba jeziorkowa żyje w rozgrzanych słońcem, zarastających, niewysychających stawach.
Żaba moczarowa
Żaba moczarowa (Rana arvalis) jest podobna do żaby trawnej, ale, ma bardziej spiczasty pysk. Dorasta do 4-8 cm. Wierzch ciała jest brązowy z brązowawymi plamami, brzuch jest biały lub żółtawy, zwykle jednobarwny. Podobnie jak żaba trawna, żaba moczarowa ma plamki z boku głowy. Samce zmieniają kolor na niebieski podczas okresu godowego. Gatunek ten jest pospolity w Polsce na terenach nizinnych. Żaba moczarowa żyje na terenach podmokłych.
Jak żyją żaby
Żaby żyją wszędzie tam, gdzie jest woda i wilgoć – na bagnach, w pobliżu rzek, jezior, stawów i w wilgotnych lasach liściastych. Żywią się różnymi owadami: komarami, chrząszczami, szarańczowatymi, motylami, pająkami, larwami, gąsienicami, dżdżownicami i ślimakami. Żaby polują za pomocą języka – gdy widzą ofiarę, wystawiają język, a ofiara przykleja się do niego.
Wiosną żaby rozpoczyna se okres godowy i wędrują na tarliska w zbiornikach wodnych – rozmnażają się i rozwijają tylko w wodzie, ponieważ ich jaja nie mają osłony, która chroniłaby je przed wysychaniem. Samice żab składają do kilku tysięcy jaj. Te skupiska jaj nazywane są skrzekiem. Samce zapładniają już złożone w wodzie jaja. Z jaj wykluwają się larwy żab – kijanki. Kijanki mają ogon, płetwę i skrzela zewnętrzne. Po pewnym czasie rozwijają nogi, a ich ogony znikają – kijanki stają się małymi żabami.
Jak hibernują żaby
Żaby są aktywne tylko w ciepłych porach roku i hibernują przez całą zimę. Są zwierzętami zimnokrwistymi – temperatura ich ciała zmienia się w zależności od temperatury otoczenia. Żaby hibernują w głębszych zbiornikach wodnych, które nie zamarzają do dna, lub na lądzie, zakopując się w ziemi. Wodę wybierają żaby jeziorkowe i żaby moczarowe. Większość samców żab trawnych zimuje w wodzie, podczas gdy samice tego gatunku zwykle zimują na lądzie. Żaba wodna, żaba śmieszka i w niektórych przypadkach żaba jeziorkowa również hibernują na lądzie, zagrzebując się w ziemi. Jeśli znajdziesz żabę, która wyszła na powierzchnię podczas zimowej odwilży, pomóż jej ukryć się pod mchem lub przykryj ją ziemią, ponieważ nie przetrwa na zewnątrz, gdy temperatura ponownie spadnie.
Żaby – pomocnicy
Żaby, wraz z ropuchami, są głównymi zabójcami ślimaków nagich w ogrodzie. Żaby trawne to najczęściej spotykane żaby w ogrodach. Oprócz ślimaków, żaby zabijają szeroką gamę owadów i ich larw: komarów, chrząszczy, szarańczowatych, ciem i pająków. Zabijają również szkodniki, których ptaki nie zjadają ze względu na nieprzyjemny smak lub kolor kamuflażu. Szacuje się, że jedna żaba zjada około 1300 komarów, much lub innych owadów w ciągu lata.
Wciąż powszechny jest mit, że żaby jedzą truskawki. Nie jest to jednak prawdą – żaby są mięsożerne i owoce ich nie interesują. Co więcej, żaby polują tylko na zwierzęta w ruchu i nawet nie zauważają truskawek. Wręcz przeciwnie, żaby zabijają szkodniki jedzące truskawki, dlatego możemy je spotkać na grządkach z truskawkami. .
Korzyści płynące z obecności żab w ogrodzie i sadzie są oczywiste. Są prawdziwymi odkażaczami ogrodu, nie powodują żadnych szkód i nie mają szkodliwych skutków, takich jak chemiczne środki zwalczania szkodników roślin. Jeśli więc niepokoją Cię żaby żyjące na działce, zastanów się dobrze, czy warto je niszczyć. Eksterminacja żab raczej nie przyniesie korzyści, a można stracić szansę na zdrowsze rośliny i mniejszą liczbę szkodników.
Żaby jako zwierzęta domowe
Ciekawostką dotyczącą żab jest fakt, że niektórzy ludzie trzymają je w domu zamiast kota lub chomika. Do hodowli domowej wybiera się zwykle bardziej egzotyczne gatunki żab, takie jak żaba rogata, odorrana livida i inne. Zwierzęta te są dostępne w sklepach zoologicznych. Domowe żaby trzymane są w terrarium lub akwarium. Stworzenie odpowiednich warunków dla żab nie jest łatwe i jest to wymagające hobby. Zwierzęta te potrzebują dużo miejsca, więc ich akwarium powinno mieć dużą pojemność 50-75 litrów, lub 100 litrów dla większych gatunków. Dla małych gatunków żab wystarczy zbiornik o pojemności 20-25 litrów. Żabom domowym należy zapewnić odpowiednie oświetlenie i temperaturę powietrza, większość gatunków żab wymaga żywego pokarmu, o który również należy zadbać. Hodowla żab w domu to egzotyczne i nietypowe hobby. Obserwowanie tego zwierzęcia i jego sposobu życia jest niezwykle interesujące. Może nadszedł czas, abyś i Ty zyskał kumkającego przyjaciela?
Wykorzystane źródła:
https://www.vle.lt
http://www.glis.lt
https://www.zoomuziejus.lt
Jasionis S. Gamtinis daržas: Odkryj na nowo smak naturalnych warzyw! Wilno, 2015.
Zdjęcia poglądowe © Canva.